Voedingssupplementen bij hartfalen

Patiënten met hartfalen worden vaak naar huis gestuurd met alleen medicatie, maar volgens cardioloog Remko Kuipers kan juist de combinatie van medicatie en voedingssupplementen een grote bijdrage leveren aan een sneller herstel. Echter wordt aan suppletie weinig aandacht besteed binnen de cardiologie, volgens Kuipers.

Hartfalen kan worden vergeleken met een uitgeput trekpaard dat voor een wagen staat en waar iemand met een zweep op slaat. Het paard is een metafoor voor het hart, legt Kuipers uit. “Het paard, oftewel het hart, is uitgeput. Een zweep zal dan wellicht tijdelijk helpen, maar het probleem uiteindelijk alleen maar erger maken. Het paard raakt namelijk verder uitgeput. Daarom geven we hartpatiënten bij hartfalen juist remmende medicijnen die de hartslagfrequentie en bloeddruk verlagen, zoals bètablokkers en andere bloeddrukverlagende medicijnen. Oftewel: het hart wordt afgeremd. Het idee daarvan is dat het hart minder zwaar belast wordt, waardoor het langzaam kan herstellen terwijl het z’n werk blijft doen. Maar dit concept gaat voorbij aan het waarom. Waarom wil het hart niet meer vooruit? Je kunt een paard rustig maken door middel van medicatie, maar als je hem niks te eten geeft zal het niet verder kunnen. En aan dat punt, dat eten, zou meer aandacht moeten worden besteed.”

Energie

Even terug naar de basis. De hartspier is een spier die energie, oftewel brandstof, nodig heeft. De belangrijkste brandstof van het hart is vet, en ook suikers zijn van
belang. Daarbij komen allerlei cofactoren die belangrijk zijn voor het menselijk lichaam. “Er moeten cofactoren aanwezig zijn in die hartspiercellen, om energie te kunnen creëren. Als al deze cofactoren aanwezig zijn, wordt een molecuul suiker of vet voor de volle honderd procent in energie omgezet. Maar mist er een cofactor, bijvoorbeeld selenium, dan krijg je niet honderd, maar bijvoorbeeld maar vijfentachtig procent energie uit dezelfde hoeveelheid vet of suiker. Zo zijn er een heleboel stofjes die je op die manier kunt bekijken, bijvoorbeeld carnitine, co-enzym Q10, koper, zink en B-vitamines. Al deze stoffen vormen een onderdeel van de cyclus waarin glucose of vet wordt omgezet in energie. Zijn alle stoffen voldoende aangevuld, kun je dus meer energie maken uit dezelfde hoeveelheid suiker of vet en kan het hart beter z’n werk doen.”

Herstel

Een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen zou volgens Kuipers dan ook kunnen bijdragen aan het langer blijven bestaan van hartfalen. “Ik denk dat je mensen die een hartinfarct of hartfalen hebben gehad niet alleen standaard medicijnen moet voorschrijven, maar ook vitamines en mineralen. Zo kunnen ze sneller herstellen. Deze hartpatiënten hebben namelijk een hartspier die zwaar beschadigd is en waarbij herstel duidelijk nodig is. Er zijn studies die aantonen dat wanneer je mensen met hartfalen Q10 suppleert, ze eenendertig procent minder kans hebben om te overlijden tijdens hun hartfalentraject. Ook is er onderzoek gedaan met multivitamine bij mensen met hartfalen. Hieruit bleek dat er een sneller herstel was van de pompkracht, een betere kwaliteit van leven en minder symptomen van hartfalen.”

Multivitamine

Kuipers pleit ervoor om dus niet alleen symptomen te bestrijden, maar om juist meer te focussen op beter eten en de voedingsstoffen die nodig zijn om goed te kunnen functioneren. “Als je de goede brandstof in de tank giet, is het herstel van het hart veel voortvarender en verbeteren de klachten van de patiënt. Helaas is daar geen ruimte voor binnen het huidige zorgsysteem. Medicijnen worden namelijk door de zorgverzekeraar vergoed, maar supplementen niet.” En dat terwijl voedingssupplementen de medicijnen, als je het Kuipers vraagt, alleen maar versterken. “Er is geen enkele reden om dit niet te doen bij mensen met hartfalen. Sommige hartpatiënten slikken overigens al wel supplementen, maar dat zijn er dan soms tientallen omdat ze door de bomen het bos niet meer zien. Gelukkig zijn er cardiologen die wel hebben uitgezocht welke specifieke supplementen goed zijn bij hartfalen en die informatie online delen. Kort door de bocht zou je ook kunnen zeggen: slik als hartfalenpatiënt multivitaminen. Dat kan enorm bijdragen aan je herstel.”

Tekst: Laura van Horik