Epilepsie blijkt soms een erfelijke hartziekte

 

Stelt u zich eens voor: vlak voor uw ogen ziet u iemand op straat in elkaar zakken en stuiptrekkingen vertonen. U belt 112 voor een ambulance en vertelt wat er is gebeurd. Al gauw wordt er dan gedacht aan epilepsie. Maar is dat wel zo?

 

Cardioloog Prof. Dr. Arthur Wilde van het AMC in Amsterdam spreekt uit ervaring als hij zegt, dat het gebeuren ook kan wijzen op een levensbedreigende hartritmestoornis (die kan leiden tot een hartstilstand). Dat wordt helaas niet altijd onderkend. De voorgeschreven medicijnen werken dan niet altijd goed en de betrokkene blijft een risico lopen op een hartstilstand.

 

   Dr. Arthur Wilde

 

De diagnose ‘epilepsie’ werd vroeger vaker gesteld bij mensen uit families waar erfelijke hartziekten (erfelijke hartritmestoornissen) voorkomen. ‘In mijn carrière heb ik vaak meegemaakt dat mensen deze verkeerde diagnose kregen’, vertelt Wilde. ‘Gelukkig gebeurt dat nu minder vaak dan vroeger.’

 

Wilde is gespecialiseerd in onderzoek naar erfelijke hartziekten en het opsporen daarvan. Het AMC werkt mee aan een Europees project dat de samenwerking van ziekenhuizen op het gebied van zeldzame ziekten moet bevorderen. Middels dit Expertise Referentie Netwerk (ERN) willen 24 gespecialiseerde ziekenhuizen in dertien Europese landen een zelfde standaard voor zorg invoeren, en een zelfde manier van voorlichten hanteren. Bovendien worden de resultaten van onderzoek naar deze zeldzame ziekten uitgewisseld. ‘Door het combineren van kennis en kunde kan in heel Europa dezelfde kwaliteit van zorg gegeven worden’, aldus Wilde.

 

Een van die groepen zeldzame ziekten waar de ERN’s over gaan, zijn erfelijke hartziekten (ERN Guard Heart). De meest voorkomende is de verdikte hartspier: geschat heeft één op de vijfhonderd (!) Nederlanders daarvoor een erfelijke aanleg. Ook zijn er erfelijke vormen van hartritmestoornissen (één op de tweeduizend). En dan zijn er nog andere erfelijke hartziekten. Als je die allemaal bij elkaar optelt, hebben misschien wel zeven op de duizend Nederlanders aanleg voor zo’n erfelijke hartziekte, rekent Wilde ons voor.

 

‘Als iemand in de familie op jonge leeftijd is overleden, dus jonger dan 50 jaar, is er in 75 tot 80 procent sprake van een erfelijke hartziekte. Het is wenselijk dat familieleden zich dan bij de cardioloog melden om zich te laten onderzoeken. Op die manier kan voorkomen worden dat het nog eens gebeurt.

 

Mensen binnen dezelfde familie die inderdaad aanleg blijken te hebben voor een erfelijke hartziekte kunnen meestal met medicijnen behandeld worden. In sommige gevallen ook met een defibrillator of een pacemaker’, aldus Wilde.

 

‘Een erfelijke ziekte is ooit ergens ontstaan’, gaat hij verder. ‘Soms kunnen we dat ontstaan terug traceren naar een voorvader enkele eeuwen geleden. Er zijn typische gebieden waar een bepaalde hartziekte veel voorkomt, bijvoorbeeld in Zuid-Limburg, Friesland, Noord-Holland of Twente. Elk gebied heeft zijn eigen typische erfelijke hartziekte’, weet Wilde. Inmiddels worden deze eerder ‘streekgebonden’ ziekten steeds vaker in heel Nederland gemeld, omdat de laatste veertig jaar steeds meer mensen wegtrekken uit gebieden waar hun voorvaderen al sinds generaties woonden. Nu tref je die mensen ook elders in Nederland aan.

 

De Amsterdamse onderzoeker en cardioloog wil het liefst dat ook in Nederland een obductie van jonge mensen die overlijden aan een plotse hartdood, verplicht wordt. In Engeland is dat al het geval. Hier in Nederland betaalt de verzekering er niet voor, dus gebeurt het niet. Een obductie is een onderzoek naar de doodsoorzaak. Mocht die uitwijzen dat iemand inderdaad overleed aan een erfelijke hartziekte, dan kan de familie gecontroleerd worden.

 

Wilde benadrukt verder het belang van tijdig onderzoek voor kinderen. ‘Een aantal erfelijke hartziekten leiden pas bij volwassenen tot mogelijke problemen. Maar er zijn ook hartziekten die al bij kinderen van vijf jaar kunnen opspelen zoals erfelijke vormen van hartritmestoornissen. Dat kun je maar beter weten, om er op tijd bij te kunnen zijn. Kinderen van vijf tot vijftien jaar kunnen in de meeste gevallen met medicijnen geholpen worden. Bovendien kan een advies zijn om niet intensief te gaan sporten. Zo’n advies kun je beter aan een 10-jarige geven (en aan zijn of haar ouders) dan pas als iemand achttien is en al veel energie en tijd heeft besteed aan een mogelijke sportcarrière. Hoe eerder, hoe beter!’

 

Ongeveer de helft van de mensen met een erfelijke hartziekte, is zich van geen kwaad bewust. Opsporing van deze groep is dringend gewenst, aldus Wilde. Hij kent het voorbeeld van een familie waar drie kinderen zijn overleden, voor er onderzoek werd ingesteld. ‘Bij die familie is het probleem gelukkig opgelost. Het komt nu niet zo vaak meer voor’, zegt Wilde.

 

Er hoeft ook niets (erfelijks) aan de hand te zijn. ‘Als er na een plotse hartdood op jonge leeftijd, vijf direct verwanten (eerstelijnsfamilieleden) zijn onderzocht en je vindt niets, dan is de kans klein dat er nog iets gebeurt. Dan is er waarschijnlijk geen erfelijke ziekte.’

 

Wat nu te doen als je het niet vertrouwt? Hoe kom je dan terecht bij een zogenoemd cardiogenetisch centrum, gespecialiseerd in erfelijke hartziekten? Alle academische ziekenhuizen hebben in meerdere of mindere mate zo’n cardiogenetisch centrum, waarvan die in Amsterdam (AMC), Maastricht en Groningen de grootste zijn. Bijvoorbeeld het AMC heeft ook spreekuren bij andere ziekenhuizen, in Eindhoven, Enschede, Zwolle en Alkmaar. Andere academische ziekenhuizen bieden soms ook zo’n mogelijkheid.  In veel gewone streekziekenhuizen is een doorverwijzing mogelijk. Als iemand in jouw familie jong aan een plotse hartdood stierf, is er alle reden om een afspraak te maken met de cardioloog in je buurt, met het verzoek je te laten onderzoeken op een erfelijke hartziekte. En je waar nodig te laten doorverwijzen!

 

Maar liefst zeven op de duizend Nederlanders heeft aanleg voor een erfelijke hartziekte. Veel van hen weten dat niet. Het gaat om ziekten die de familie al generaties lang teisteren. Een aanwijzing voor zo’n erfelijke hartziekte kan zijn, wanneer iemand in je directe familie op jonge leeftijd plotseling kwam te overlijden. Jong, dat is onder de 50 jaar.
Herkent u dit? Lees dan snel verder!

 

De moestuin is hip!

 

De moestuin is hip en laat van zich horen! Overal wordt de o zo hippe moestuin aangeprezen. Iedereen kan het! Het vergt weinig inspanning en levert (met geluk) veel op. HartbrugReizen heeft alle ins & outs, maar ook tips & tricks rondom een geslaagde moestuin op een rij gezet.

 

Voor een moestuin heeft u geen tuin nodig. Een terras of balkon voldoet ook, want u bepaalt zelf de grote van uw moestuin. Gaat u voor een traditionele, grote moestuin of kiest u voor moestuinbakken? U wilt aan de slag? Lees snel verder hoe u de natuur dichterbij brengt.

BENODIGDHEDEN

 

Moestuingrond

Moestuinmest

Beschermingsmiddelen (optioneel)

Groente-, fruit- en kruidenzaden

Planten

Potten/bakken

Spade/tuinvork

Hark

Schoffel

Schep

Snoeimes/snoeischaar

Tuinslang/gieter/sproeier

Pootstok

Verspeenstok

Bindtouw

Labels

 

Voorbereiden

  • Een moestuin begint met het uitkiezen van een geschikte plek en grond in uw tuin, op het terras of op het balkon.
  • Werk met een vooraf uitgetekende plattegrond en verdeel uw moestuin in meerdere vlakken.
  • Plant per vlak zaden of kiemplanten uit één gewasgroep bij elkaar: elke gewasgroep heeft eigen voedingsstoffen.
  • Combinatieteelt? Bekijk welke zaden of planten bij elkaar passen en een positieve invloed op elkaar uitoefenen.
  • Planten hebben zonlicht nodig. Voorkom echter een overload en zorg voor beschutting.
  • Onderzoek van te voren welke planten warmte dan wel koelte nodig hebben.
  • Door wisselteelt behoudt de grond een gezonde conditie.

 

Aanleggen

  • Na de vorstperiode, in het voorjaar, begint u met het aanleggen van uw moestuin.
  • Is de grond bevroren of te vochtig? Wacht af.
  • Voordat u gaat zaaien, bereidt u de grond – het zaaibed – voor.
  • Verwijder onkruid en bewerk de grond; hark de grond los, spit de aarde om en egaliseer de grond tot een egaal vlak.
  • Hierna bedekt u de aarde met moestuingrond (ongeveer tien centimeter) en kunt u gaan zaaien!

 

Zaaien

  • Uw eerste moestuin? Wees niet te streng en start met groenten die weinig verzorging behoeven. Bijvoorbeeld radijs, sla en wortel.
  • Strakke rijen? Span een rechte lijn met touw.
  • Kiest u voor zaden of kiemplanten? Het eindresultaat is hetzelfde. Het verschil zit in de tijdsduur: zaden vergen een langere tijdsduur.
  • U zaait in de lente, maar het zaaimoment verschilt.
  • Wilt u zeker zijn van uw zaak? Houdt een zaaikalender bij de hand.
  • Het gegeven zaai-advies dient als richtlijn. Het is aan u om in te spelen op onverwachte weersomstandigheden en het zaaimoment daarop aan te passen.
  • Het merendeel van de zaden is geschikt om direct in de grond te zaaien.
  • Voor het voorjaar beginnen? Ga dan voorzaaien in een zaaibak of -pot. Een kweekkas is tevens een optie.
  • Over voorzaaien gesproken… bepaalde zaden dienen sowieso voorgezaaid te worden. Voor hen is een speciale buitenkas geen overbodige luxe. Hierdoor zijn de zaden/kiemplantjes beter beschermd tegen weersinvloeden.
  • Moestuinzaden hebben weinig diepte nodig. De regel: houdt de verticale grote van het zaadje aan.
  • Hoe dieper u zaait des te groter is de kans op rotten.
  • De gewenste temperatuur is voor de zaden verschillend. Waar de ene plant in een warme kamer ontkiemt, zweert de ander bij kou. Zorg ervoor dat alle zaden de benodigde temperatuur krijgen.
  • Zodra de uitgekomen kiemplanten twee paar bladen hebben, kunt u ze verspenen/verpotten naar een aparte zaaibak of -pot of uitplanten in de tuin.
  • Jonge planten hebben water nodig, veel!
  • Gebruikte zaden kunt u recyclen voor het daaropvolgende jaar. Hoe? Laat de planten uitbloeien en droog daarna de zaden. Een kwestie van bewaren en hergebruiken.

 

Oogsten

  • Oogst ‘onkruid’ in plaats van het te verwijderen. Brandnetels, paardenbloemen en zevenblad zijn enkele voorbeelden van gezonde drink- en eetbare producten die de natuur ons schenkt.
  • Check of naast bladeren de vrucht van de planten eetbaar is. Zonde om weg te gooien! Bijvoorbeeld de bloem van een pompoen is ook te eten.
  • Over gezonde bloemen gesproken: weleens goudsbloementhee gedronken?
  • Doorgeschoten sla? Laten groeien en binnen de kortste keren geniet u van een bloemenveld.
  • Is uw komkommer smakeloos? De gouden regel is: hoe groter de komkommer des te minder is de smaak. Wilt u meer smaak? Vroeger oogsten.
  • Zo lang mogelijk van uw courgettes genieten? Regelmatig oogsten. Hierdoor worden de courgettes niet te groot en blijft de plant de hele zomer nieuwe courgettes aanleveren.

 

Onderhoud

  • U wilt zo lang mogelijk plezier van uw moestuin? Onderhoud deze regelmatig. Verwijder onkruid (of hergebruik), voorzie uw moestuin van moestuinmest en indien nodig van een (biologisch) beschermingsmiddel.
  • Gebruik een ‘lichte’ bemesting, want de meeste planten verdragen een zware bemesting niet. Organische bemesting werkt goed.
  • Onverwachte nachtvorst? Bescherm uw planten met cloches (covers).
  • Voorkom verbruining van de planten en geef water naast de plant.
  • Gebruik gemaakt van potten en bakken? Plaats ze op een schaal en geef water in de schaal. Zorg wel voor een gat in de potten en bakken.
  • Uitdunnen? Met deze techniek creëert u meer ruimte voor de sterke planten. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen, is de zwakke planten net boven de grond af te knippen.

 

Tot slot: Eet smakelijk!

Bloeddruk meten is een belangrijke zaak

 

Als hartpatiënt is het belangrijk om regelmatig de bloeddruk te controleren. Zowel een hoge als lage bloeddruk kunnen gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Hoe eerder een afwijkende bloeddruk wordt ontdekt, hoe sneller er iets aan kan worden gedaan.

 

Maar wat is bloeddruk nu precies? Bloeddruk is de druk die op de wanden van de bloedvaten komt als het hart samentrekt. Per minuut pompt het hart zestig tot tachtig keer. Het bloed, dat door (slag)aders stroomt, vervoert voedingsstoffen en zuurstof door het hele lichaam. Tegelijkertijd worden afvalstoffen verwijderd.

 

Onderdruk en bovendruk

De bloeddruk bestaat uit de bovendruk en de onderdruk. De bovendruk (systolische bloeddruk) wordt gemeten als het hart samenknijpt. De druk in de bloedvaten stijgt doordat het hart het bloed de slagaderen inpompt. Als het hart zich ontspant, gaat het om de onderdruk (diastolische bloeddruk). De bloeddruk is dan het laagst. De druk wordt weergeven in millimeter kwikdruk: mmHg.

 

Normale bloeddruk

Een normale bloeddruk is 120/80 mmHg. Daarbij staat 120 voor de bovendruk en 80 voor de onderdruk. Bij mensen die ouder zijn dan zestig jaar is een wat hogere bloeddruk ook toegestaan. We spreken van een te hoge bloeddruk (hypertensie) bij een waarde boven de 140/90 mmHg. Klachten zijn bijvoorbeeld hoofdpijn, kortademigheid en rusteloosheid. Bij een lage bloeddruk (hypotensie) ligt de druk onder 90/60. Doordat er te weinig bloed naar de hersenen stroomt, kan iemand zich duizelig voelen of zelfs flauwvallen. Een normale bloeddruk krijg je door een gezonde levensstijl. Medicatie wordt meestal pas als laatste redmiddel gegeven.

 

Bloeddruk meten

Het meten van de bloeddruk is nog niet zo makkelijk. Volgens dr. Bert-Jan van den Born, verbonden aan het Academisch Medisch Centrum (AMC), meet je de waardes het best bij de linkerhartkamer. Er ontstaat een drukgolf als die hartkamer zich samentrekt om het bloed het lichaam in te pompen en de druk in de slagaders toeneemt. Maar die meetmethode gaat alleen met een katheter. Metingen vinden daarom plaats aan de arm.

 

Meting bij de arts

De bekendste methode is de bloeddruk laten meten door een arts. Die gebruikt een apparaat dat bestaat uit een band (manchet) met vanbinnen een opblaasbare ballon die verbonden is met een manometer. Daarop zijn de waardes te zien. Maar niet iedereen blijft ontspannen als er een dokter in de buurt is. Deze mensen hebben last van het zogenaamde wittejaseffect. Ze worden nerveus. Dat resulteert in een verhoogde bloeddruk en een vertekende meting.

 

Thuis meten

Ook is er zelfmeetapparatuur waardoor mensen thuis hun bloeddruk in de gaten kunnen houden. Een patiënt doet dan de band om zijn bovenarm en drukt op een knop. De machine begint direct met de meting. Een scherm toont vervolgens de boven- en onderdruk. Volgens Van den Born is de bloeddruk die op deze manier wordt gemeten bij sommige mensen een stuk lager.

 

Nieuwe methode

Maar er is nog een betere methode, weet Van den Born. En dat is een machine die na een paar minuten nadat op de knop is gedrukt, automatisch een aantal metingen uitvoert. Deze bloeddrukmeting vond plaats in het teken van een onderzoek van het AMC.

 

Pols of bovenarm

Maar de meest voor de hand liggende manier is dus thuis meten. Wie dit wil doen, kan kiezen uit verschillende bloeddrukmeters. Zo zijn er bloeddrukmeters voor de pols of de bovenarm. De meting aan de bovenarm is het minst gevoelig voor fouten door beweging. Bij een polsbloeddrukmeter moet de hand ter hoogte van het hart worden gehouden. Dan is de kans op beweging groter. Daarnaast is het goed om dichtbij het hart te meten.

 

Verschillende tijdstippen

Sowieso is het altijd belangrijk om de bloeddruk gedurende een langere periode te meten om erachter te komen of er sprake is van een hoge of lage bloeddruk. De druk schommelt namelijk heel de tijd. Zo is de waarde in de ochtend en avond vaak wat lager dan in de middag. Daarnaast neemt de bloeddruk toe tijdens bewegen of praten. Ook als er emoties in het spel zijn, stijgen de waardes. Om een nauwkeurig beeld van de bloeddruk te krijgen is meten op verschillende tijdstippen dus verstandig.

 

Betrouwbaarheid

Wie overigens denkt dat de CE-markering op een bloeddrukmeter staat voor betrouwbaarheid, heeft het mis. Het is geen keurmerk maar geeft alleen maar aan dat het apparaat is getest en als veilig wordt beschouwd. Veel consumentenproducten die binnen de Europese Unie (EU) op de markt verschijnen, moeten een CE-markering hebben. Van speelgoed tot elektronische huishoudelijke apparaten. Van den Born waarschuwt daarnaast voor alle gadgets. De apparaten die de bloeddruk permanent in de gaten houden zijn niet allemaal even goed onderzocht.

 

Combinatie

De beste manier om een juist beeld van de bloeddruk te krijgen, is waarschijnlijk een combinatie van twee methodes. Wie het zekere voor het onzekere wil nemen, vergelijkt de gemeten waarden thuis met de waarden die bij de arts zijn gemeten.

 

Nederland en buurlanden

 

Anders slapen tussen tentzeil, tralies en tulpen

 

Heeft u geen zin in een verre reis, maar wilt u wel iets aparts buiten de deur doen? Logeer dan op een van de vele bijzondere slaapplekken die Nederland en de buurlanden rijk zijn. Dat zijn niet per se boomhutten, vuurtorens of hijskranen. HartbrugReizen maakte een mooie selectie waarvoor u geen acrobaat hoeft te zijn. In vijf categorieën: monumentaal, natuurlijk, kunstzinnig, sociaal en grappig. Van goedkoop tot ietsje prijziger.

 

Monumentaal

Slapen in monumenten. Het is een manier om in panden te geraken waar u anders niet snel binnenkomt. En zeker niet ‘s nachts. Denk niet alleen aan pluche grachtenpanden of adellijke landhuizen! Een voormalig godshuis kan ook een slaapplaats zijn. In Martin’s Paterhof in Mechelen (België) staat uw bed tegenover de glas-in-loodramen in de kerk. Da’s heel bijzonder wakker worden met kleurrijk gefilterd ochtendlicht, midden in het bourgondische Vlaanderen (martinshotels.com/nl/hotel/martins-patershof). In eigen land is het  fijn overnachten in het tikje robuustere Fort Beemster, een oude vesting in de Hollandse Waterlinie. Het fort is deels omgetoverd tot een spa waarover de vroegere soldaten alleen maar konden dromen. Heerlijk bubbelen dus! (fortresortbeemster.nl). Beslist ook heel zen wordt u van het ruisen van het waterrad van de Smokkelmolen in Kanne, net over de Nederlands-Belgische grens bij Maastricht. Slapend op de zolders waant u zich even molenaar, want de graanmolen is deels nog in bedrijf (smokkelmolen.be).

 

Natuurlijk

Groen en duurzaam is helemaal in, ook op vakantie. Dat het meer kan betekenen dan primitief in de natuur bivakkeren, ondervindt u bijvoorbeeld in een Mongoolse yurt of Noord-Amerikaanse tipi. Op camping De la Semois (campingdelasemois.be) in de Belgische Ardennen staan deze inheemse onderkomens op wonderschone plekjes. Ze zijn van vele gemakken voorzien. Toch geen zin in een tent? U kunt er ook een zigeunerwagen of dubbeldekker kiezen! In ons Zeeland biedt De Kunstwei in Wolphaartsdijk trouwens de zeer creatieve Knoert. Dat is een ronde houten ‘tent’ met een dak in de vorm van een Zeeuwse knop, u weet wel, dat bobbelige sieraad dat onderdeel uitmaakt van de traditionele Zeeuwse dracht (dekunstwei.nl/overnachten-zeeland/overnachten-yurt-tipi-tent-zeeland). Mag het best minder extravagant, dan is een Peelhut in Aarle-Rixtel in de Peelrand een puike optie. De Peelhut is een hut in tentvorm. Het is eenvoudig ingericht met veldbedden, maar altijd warm en droog. U kunt er zelfs een ontbijt bezorgd krijgen (eco-touristfarm.com). Nabij de wateren van de Kaag en Brasem (Zuid-Holland) zijn de kleurige hihahutten weer een stuk luxer ingericht (hihahut.nl/hihahut-avontuur). Totaal anders maar héél origineel is een overnachting tussen de bloeiende tulpenvelden. Dat kan in een tent in de Tulperij in de Bollenstreek. Wie daar niet vrolijk wakker wordt, heeft echt een ochtendhumeur.
U moet nog wel geduld oefenen tot het voorjaar (detulperij.nl)!

 

Kunstzinnig

Kunst beleven en slapen, dat kan best samen, vinden ze in Leiden. Al jaren kent de stad het succesvolle Openluchthotel-evenement. Her en der trekken kunstenaars unieke stijlkamers op waarin de cultuurminnende avontuurlijke hotelgast kan verblijven. Van de Burchtheuvel tot de Hortus Botanicus, overal treft u de meest wonderlijke optrekjes en hemelbedden aan. Als het Nederlandse weer meezit, kunt u er een onvergetelijke nacht onder de sterren beleven. Zet u dit slaapfestijn alvast in de agenda voor de lente van 2018? (fieldsofwonder.nl).

 

Gaat u toch liever voor een stevig dak boven uw hoofd én houdt u van oosters design dan is Hotel Bazar in de gezellige Witte de Withstraat in Rotterdam uw adres. Modern en trendy en toch in de sfeer van de Duizend-en-een-Nacht. Met mozaïek langs de wanden, glazen Aladdinlampen en bovendien een fantastisch restaurant. Alleen het ontbijt is al een exotisch feestje! (hotelbazar.nl)

 

Sociaal

Eigenlijk geldt het overal, dus ook in Nederland. Een plek leert u pas echt kennen door de locals te ontmoeten. Dat hebben ze in het Spijkerkwartier in Arnhem goed begrepen. Wijkhotel Spijkerbed is een origineel initiatief van de bewoners daar. Zij zelf wonen met zoveel plezier in deze mooie wijk dat ze die graag met u willen delen. Als gast van Wijkhotel Spijkerbed verblijft u dan ook bij een van hen. Ontbijt wordt geregeld met lokale ondernemers evenals een wandeling door de buurt, deelname aan een kookworkshop, of wat u maar wenst (wijkhotelspijkerbed.nl).

 

Grappig

Tenzij u een vergrijp wilt plegen, is een hotel in een voormalige gevangenis de enige mogelijkheid om eens in een cel te slapen. Zulke hotels bestaan in Nederland, maar Hotel Alcatraz nabij Frankfurt lonkt vanwege zijn naam extra gevaarlijk. Alcatraz is een eiland nabij San Francisco, beroemd om zijn voormalige zwaar beveiligde gevangenis. Het goede nieuws van de Duitse hotelversie is dat u ’s ochtends weer als vrije man of vrouw naar buiten mag. Aan comfort komt u ook niet tekort (alcatraz-hotel.com). Eenvoudiger, maar eigenlijk een must als u een wijnliefhebber bent, is een overnachting in een van de fraaie wijnvaten bij Hotel Lindenwirt in Rüdesheim am Rhein (Hessen). Als u hier geen slaapmutsje met een goede lokale wijn neemt, waar dan wel? (lindenwirt.com). Minstens zo grappig, ook als plagerige verrassing voor een anti-kampeerder is het Huettenpalast. U kunt hier een retrocaravannetje-de-luxe huren in een overdekte hal. Goed weer en een schaterlach verzekerd! (huettenpalast.de).

 

TIP: check de websites op seizoensgebonden openstelling en variërende prijzen!

 

Alleen reizen? Doen!

 

Alleen reizen is hot! En dat is niet zomaar. Hartpatiënt of niet: een vakantie met ‘Me, myself and I’ is top! Young & Yearning vertelt waarom.

 

Het is augustus. De vakantieperiode is in volle gang. Waar de een in het voorseizoen vakantie viert, wacht een ander het hoogseizoen af of zelfs het naseizoen. Krijg jij al koude rillingen bij het idee van een vakantie ongeacht de bestemming, want ‘Dit en dat, zus en zo, en wat als mijn hart…’? Slaak een diepe zucht, adem diep in en ontdek waarom juist jij, hartpatiënt(e), alleen op vakantie gaat.

 

Rewind, reset, go!

Ga en leef jouw leven ondanks jouw hartaandoening. Een ‘ik-vakantie’ is de ideale gelegenheid om lichaam en geest te ontrafelen, op elkaar af te stemmen en tot jezelf te komen. Hoe? Per persoon verschilt het. Zelfs wanneer jij niets specifieks uitvoert of uitbundig losgaat, ben jij aan het uitrusten en opladen.

 

Geen verplichtingen, oftewel het niet moeten, heeft een ontspannende uitwerking en ontstresst. Raad eens? Ontstressen is soultherapy voor het hart, want overmatige stress is ongezond voor het lichaam en het hart. Dus geef jouw hart een extra boost en ga ontstressen met jezelf en op jouw eigen manier.

 

Note: Wil jij iets actiefs gaan ondernemen? Bespreek met jouw cardioloog de mogelijkheden.

 

Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken… (bij wijze van)

Het is even wennen, maar op deze vakantie draait alles alleen om jou. Tijdens deze vakantie is het toegestaan. Opkomende schuldgevoelens? Laten varen! Sterker nog: jij hebt de touwtjes in handen. Voor een hartpatiënt(e) is dat een vrij bijzonder gegeven, want gewoonlijk is de controle met betrekking tot je hart in handen van de cardioloog.

 

Terug naar ‘Ikke’. Eén van de voordelen is, het geen rekening hoeven houden met anderen. Een luxe! Jij bepaalt wat jij drinkt, eet en doet. Vind jij iets leuk? Doe het! Heb jij geen zin? Skip het! And the best part of all, ‘Ikke’ hoeft geen verantwoording af te leggen voor de changing plans. Om terug te komen op de verantwoording, jij bepaalt de financiën. En daarmee ligt in jouw handen hoe goedkoop of duur jouw vakantie wordt. Doe jij het zuinig aan? Geen probleem! Wil jij met geld ‘smijten’? Leef luxe.

 

Danoontje power

Danoontje power is de slogan van Danoontje uit de jaren negentig en staat voor power. Voor de jongere generatie onder ons: check YouTube! Power is wat jij nodig hebt om alleen op vakantie te gaan, want het vergt moed om dit te durven. En daarmee is de stelling: ‘Het is triest om alleen op vakantie te gaan’, ontkracht.

 

Over kracht gesproken… heb jij trauma’s opgelopen door jouw hartaandoening(en) en leef jij (daardoor) in angst? Overwin ze op én door deze vakantie. Door uit een vertrouwde omgeving te stappen en jouw leven vanaf de zijlijn te bekijken, krijg je nieuwe inzichten. Een ‘big deal’ is ineens allesbehalve big. Relativeren is het sleutelwoord. Alsnog een moeilijk moment? Onthoud dat een naaste a-videophone-call-away is.

 

 

PS Ben jij een echte ‘out of the boxer’? Ga mee met HartbrugReizen, de reizen van Hartpatiënten Nederland. Momenteel ligt de gemiddelde leeftijd iets hoger, maar als ware trendsetter breng jij daar verandering in. Guess what? Jij brengt frisse energie, zij – de medereizigers – delen hun levenservaring: een ware win-win wisselwerking. En het beste van alles, alles wat jij hoeft te doen, is jezelf zijn.

 

Hartpatiëntenvakantiechecklist

 

Medicijnen

Slik jij medicijnen? Check ruim van te voren jouw medicijnvoorraad en vraag een herhaalrecept aan voor de duur van je vakantie.

 

Medicijnenpaspoort /Internationale hartpas

Neem een medicijnenpaspoort mee waarin jouw medicatie is genoteerd. Je (eventuele) allergieën staan hier ook in vermeld.

Note: Voor sommige medicijnen is een gebruikersverklaring nodig. Jouw huisarts stelt het formulier op, maar het is jouw verantwoordelijkheid om er naar te vragen.

 

ICD- of pacemakeridentificatiepas

Heb jij een ICD of pacemaker? Vergeet je identificatie niet! Hierom wordt onder andere gevraagd indien er sprake is van detectiepoorten, dan wel metaaldetectoren waarbij het voor jou niet is toegestaan om deze te passeren.

 

SOS-Talisman

Een SOS-Talisman in geval van nood? Hulpverleners zien direct de SOS-Talisman (bijvoorbeeld een ketting of armband) met de meest belangrijke informatie. Voor aanvullende informatie contacteren zij het informatienummer. Met name handig indien je bepaalde medicijnen slikt, allergieën hebt en een ICD of pacemaker draagt. Oftewel: alles wat levensreddend, dan wel bepalend is. Ga naar www.hartpatienten.nl of bel 0475 – 31 72 72 en bestel vandaag nog de SOS-Talisman.

 

In case of emergency (ICE)

Nog niet bekend met het begrip ‘ICE’? Lees je dan snel in. ICE is een internationale titel waaronder in mobiele telefoons, telefoonnummers en adressen worden genoteerd die in geval van nood dienen te worden gecontacteerd. Een hulpverlener wordt hierdoor in staat gesteld om naasten snel in te lichten. Meerdere telefoonnummers noteren? Werk met een cijferreeks.

 

 

Zout, de ongezonde smaakmaker

 

85% van de Nederlanders krijgt teveel zout binnen. Dit verhoogt het risico op allerlei ziekten, zoals nierziekten, hart- en vaatziekten en kanker. Hoe kun je je zoutinname verminderen zodat je langer gezond blijft?

 

‘Hmm, lekker die gebakken aardappeltjes, maar kun je me het zoutvaatje even aangeven?’ We zijn allemaal gewend geraakt aan zout bij het eten, maar het is niet erg gezond. Als we allemaal drie gram zout per dag minder zouden gebruiken, zou het aantal mensen dat overlijdt aan hart- en vaatziekten in Nederland, met 1500 sterfgevallen afnemen. Die constatering komt even binnen. We eten stelselmatig teveel zout in Nederland. Vaak zonder ons er echt van bewust te zijn hoe schadelijk dat zout eigenlijk is. De gemiddelde Nederlander gebruikt per dag zeven tot tien gram zout, terwijl we volgens voedingsdeskundigen maximaal zes gram mogen binnenkrijgen. Zo krijgen we per jaar een kilo teveel zout binnen!

 

We hebben wel wat zout nodig. Het natrium in het zout helpt bij de vochtbalans in ons lichaam en voor een goede werking van het spier- en zenuwstelsel. Bovendien is aan zout dat bijvoorbeeld in brood zit, jodium toegevoegd. Ook jodium speelt een essentiële rol in ons lichaam, het is nodig voor de productie van schildklierhormonen en die zijn weer essentieel voor het functioneren van ons zenuwstelsel en de stofwisseling. Jodium kun je overigens, behalve door het eten van brood, ook binnenkrijgen door het eten van zeewier, zeevis en eieren.

 

Terug naar zout. Ons lichaam heeft ruim voldoende aan een tot drie gram per dag. Boven de zes gram wordt het dus echt te veel. Dan ontstaat een verhoogde kans op hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, nierziekten, maagkanker en botontkalking. 90 % van alle hart- en vaatziekten wordt veroorzaakt door verkeerde leefgewoonten, waar teveel zout eten een voorbeeld van is.

 

De moeite waard dus om op je zoutinname te letten. Maar hoe doe je dat? Het meeste zout krijg je ongemerkt binnen. Aan bijna alle kant-en-klare producten is zout toegevoegd.Magnetronmaaltijden, zoete gerechten als ijs, koek en gebak en uiteraard alle zoute snacks en gerechten. Maar ook brood, kaas en vlees bevatten veel zout. De meeste Nederlanders zitten zo al snel aan hun ‘zouttax’ en dan hebben ze het zoutvaatje nog niet eens aangeraakt.

 

Het is daarom best even opletten om niet teveel zout binnen te krijgen. Toch kan dat wel. Probeer bijvoorbeeld zelf geen zout te gebruiken. Vind je dat niet lekker? Gebruik dan Lo Salt. Daar is minder natrium aan toegevoegd dan aan gewoon keukenzout. Verder kun je gedroogde kruiden als bijvoorbeeld basilicum, oregano en kerrie gebruiken om je eten te kruiden en smaak te geven, net als knoflook en ui. Ook verse kruiden geven een heerlijke smaak aan maaltijden.

 

Enkele suggesties, onder andere van diëtiste Marina Vis:

  • Bij vlees kun je knoflook en oregano gebruiken
  • Bij vis kun je dille toevoegen
  • Groentes mix je met gedroogde kruiden
  • Bij spruitjes is kerrie lekker
  • Courgette smaakt goed met knoflook en bieslook
  • De al genoemde gebakken aardappeltjes zijn lekker met marjolein

 

Geen tijd om zelf te koken?
Kijk op verpakkingen altijd wat er in een product zit. Als er niet op staat hoeveel zout het product bevat, vermenigvuldig dan het natriumgehalte met 2,5.

 

Zelf eens kijken hoeveel zout je nu eigenlijk gebruikt? De Nierstichting heeft daarvoor de site www.zoutmeter.com ontwikkeld. Je kunt daar invullen welke producten je precies eet en hoe vaak. Zo kun je er snel achter komen of je teveel zout gebruikt.

 

Bovendien staan er allemaal lekkere recepten op deze site, zoals hummus, pompoensoep, chili en zoutarme kibbeling. Zo kun je een heel eind komen.

 

Verder probeert de gezondheidszorg voedingsleveranciers ervan te overtuigen minder zout aan hun kant-en-klare producten toe te voegen. In landen zoals Engeland, Japan en Finland is van overheidswege het zout in voeding al omlaag gebracht. Ook in Nederland worden pogingen in de goede richting ondernomen. Minister Schippers sloot in 2014 het akkoord Verbetering Productsamenstelling met producenten en probeerde zo het zoutgehalte in voeding (samen met verzadigde vetten en calorieën) te verminderen. In kaas en brood is als gevolg daarvan het zoutgehalte flink gedaald, maar in sauzen en pakjes soep zit nog steeds veel zout. Nederland loopt daarom helaas niet voorop als het gaat om het verminderen van zout. De voedingsindustrie en vooral de zoutindustrie hebben er geen belang bij om de zoutproductie en -toepassing omlaag te brengen. Zout wordt niet alleen aan producten toegevoegd omdat het de smaak zou verbeteren, maar ook om de houdbaarheid te verlengen of de structuur van het product te verbeteren.

 

Leonard Hofstra is cardioloog en werkt in het Cardiologie Centrum in Utrecht. Hij ziet jaarlijks 5000 patiënten en ziet naar eigen zeggen ‘veel ellende’ vanwege het overmatig gebruik van zout. Hij schreef het boekje: Snel SLIM, (Succesvolle Lifestyle Interventie Methode) met tips om een gezonde levensstijl te ontwikkelen, eventueel af te vallen en minder zout binnen te krijgen. Het boekje is via internet te bestellen op www.slimlifestyle.nl.

Wandelen met alpaca’s & andere dierenuitjes

 

Dieren zien is leuk, maar dieren beleven is leuker. Overal in Nederland zijn plekken waar u niet langer alleen naar dieren kijkt. Laat vooral vlinders en katten om u heen fladderen, sla een slang om de nek, ga uit wandelen met een alpaca en proef struisvogeleierkoek. HartbrugReizen wijst de weg in de jungle van dierenuitjes.

 

Cafés vol poezen

Het is een trend: cafés vol poezen. Amsterdam, Den Bosch, Den Haag, Groningen, Hilversum en Rotterdam kennen ze inmiddels al, elders zijn ze nog ‘in de maak’. De beestjes zijn speciaal geselecteerd en varen wel bij de drukte. Ze kruipen snorrend bij u op schoot terwijl u een bakkie doet. Houd wel rekening met entreegeld! Info: kattencafekopjes.nl (A’dam); kattenparadijsmispoes.nl (Den Bosch); kattencafeditjesenkatjes.nl (Den Haag); opznkop.nl (Groningen); kattencafetheesalon.nl (Hilversum); pebbleskittycatcafe.nl (Rotterdam).

 

Fladderaars

Vlinders in de buik zijn leuk, maar geen voorwaarde om de Orchideeënhoeve in Luttelgeest te kunnen bezoeken. In deze grootste vlindertuin van Europa fladdert u denkbeeldig over de continenten. Tussen tropische gewassen voeren echte bergpaden naar hogere delen waar de 2000 vlinders uit Costa Rica en de Filipijnen zich het liefste ophouden. Exotische vogels houden de vlinders kleurig gezelschap en leguanen verschijnen ook zomaar om de hoek. Onder aan woest stromende bergbeken vindt u koikarpers in een vijver.

Info: orchideeenhoeve.nl/vlindertuin.html.

 

Slangenkuil

Reptielenzoo SERPO verhuisde onlangs van Delft naar Rijswijk en gaat in de loop van 2017 weer open. Ooit opgezet door liefhebber en slangenexpert Walter Getreuer is het een begrip onder reptielenliefhebbers. Honderden slangen, krokodillen, varanen, hagedissen en schildpadden kunt u hier van zéér dichtbij zien. Van krokodillen aaien komt het niet, maar een jarige job krijgt hier bij wijze van slinger een slang om de nek. Wellicht een idee voor een verjaarspartijtje in de familie? Info: serpo.nl.

 

Melkkamelensafari

Bij Nederlandse melk denken de meesten van ons niet meteen aan kamelen. Toch staan er tegenwoordig ook melkkamelen in de vaderlandse weiden. Net als koeien worden ze dagelijks gemolken. Hoe dat toegaat, kunt u ervaren op kamelenmelkerij Smits in het Noord-Brabantse Berlicum. Het bedrijf bestaat ruim tien jaar en is nog steeds de enige kamelenmelkerij in Europa. Natuurlijk kunt u kamelenmelk proeven en met een groepje zelfs een kleine safari te kameel overwegen.

Info: kamelenmelk.nl.

 

Paardenmelkchocolade

Paardenmelkerijen zijn er meerdere in Nederland, maar ook die zijn weinig bekend. Wilt u wel eens een melkpaard bewonderen én paardenmelk proeven dat kunt u bijvoorbeeld naar de Riga Ranch in Nieuwveen. U ziet er maar liefst tachtig Haflingers. De Haflinger is een zeer populair paardenras onder paardenmelkers. Het is extra genieten van de beesten tijdens Veulentjesdag, maar eigenlijk is er altijd wel iets rond de paarden te doen. Lekker smikkelen in het restaurant bijvoorbeeld. Op de Riga Ranch maken ze zelfs chocolade met paardenmelk!

Info: rigaranch.nl.

 

Zeehonden redden

Bijna wereldberoemd, maar nog steeds bijzonder is het zeehondencentrum in Pieterburen. Per jaar vangt het centrum honderden zeehonden op die, vaak door menselijk toedoen, in de problemen zijn geraakt. Gewond, ziek of verweest. De zeehonden in nood krijgen tijdelijk onderdak en worden bij volledig herstel weer uitgezet in de zee. Geen enkel dier blijft permanent in opvang. Reserveert u vooral een rondleiding achter de schermen of een waddenbootexcursie. Zo ervaart u veel meer van de zeehonden in de crèche of in het wild. Er zijn ook mogelijkheden om ze te helpen verzorgen of zelfs vrijlaten. Info: zeehondencentrum.nl.

 

Wandelen met een alpaca

Wandelen met andere dieren dan een hond was tot voor kort niet zo gebruikelijk in Nederland. Uit wandelen gaan met lastdieren is echter helemaal in. Ook zeker onder volwassenen! Eerst was er alleen de wandelbeleving met ezels, maar inmiddels is die ook mogelijk met kamelen, rendieren en alpaca’s. Bent u ook zo gecharmeerd van die donzige alpaca’s? U bent niet de enige. Voor een wandeling bestaan er al heuse wachtlijsten bij verschillende Nederlandse bedrijven. Snel inschrijven dus! Info: alpacahoeve.com; alpacaoord.nl. Voor wandelingen met ezels, kamelen en rendieren, zie ezelsocieteit.eu/ezelwandelingen.html; demettemaat.nl.

 

Struisvogeleierkoeken proeven

Wilt u zich in Afrika wanen? Bezoek dan een van de Nederlandse struisvogelboerderijen! Alles draait hier om de fokkerij, het vlees en de eieren van deze opvallende gevederde dieren. Op de struisvogelhouderij van de familie De Kreij in Boerakker hoort u er alles over. Echt aaien kunt u de beesten niet, want wat blijkt? Die vrij hersenloze wezentjes blijken soms behoorlijk boos te kunnen worden. Van de eieren die niet in de broedmachine gaan, kunnen liters advocaat en bergen eierkoeken gemaakt worden. Beide kunt u proeven.

Info: struisvogelhouderijfamwdekreij.nl.

 

Aan de haaien overgeleverd

Het zeeaquarium Sea Life aan de Boulevard van Scheveningen blijft intrigeren, zelfs als u er eerder bent geweest. De setjes zeepaardjes zijn aandoenlijk, net als de  roggen die in een grote bak onder uw neus voorbijglijden. Maar niets haalt het bij de lange tunnel onder het grote aquarium. U krijgt het gevoel dat u op de zeebodem loopt. Aan weerszijden en boven u passeren haaien die u zo in de forse kaak met tanden kijkt. De zeeschildpadden in de nieuwe crèche ogen een stuk vriendelijker.

Info: visitsealife.com.

 

TIP:

Check vooral de agenda’s van de dierenbedrijven op bijzondere activiteiten! Zo beleeft u net nog iets meer dan op gewone bezoekdagen.

Unilever en Hartstichting volledig de mist in met Becel ProActiv en cholesterolcheck

 

Weet u hoe hoog uw cholesterolgehalte is? Welke risico’s u loopt op hart- en vaatziekten? Doe de Persoonlijke Gezondheidscheck en kom er achter. Met deze wervende tekst roept margarinemerk  Becel ProActiv argeloze consumenten op hun gezondheid te ‘testen’. En dat alles ter promotie van het eigen kuipje margarine, uiteraard. Waarbij de slager zijn eigen vlees keurt. Wij van wc-eend bevelen wc-eend aan. Zoiets. U kent dat wel. Trap er niet in!

 

Het lijkt verleidelijk, meedoen aan die test. Gratis nog wel. Anders zou die bijna 25 euro kosten. En haast u! Want er zijn er ‘slechts’ 200.000! Maar het eind van het liedje is dat multinational Unilever wil dat ook op uw eettafel straks een plastic kuipje Becel ProActiv prijkt. Met alle risico’s van dien. Inderdaad, risico’s.

 

Huisarts Hans van der Linde, door ons om een reactie gevraagd, laat om te beginnen weten dat deze marketing van Becel ProActiv wetenschappelijk geen enkel bewezen doel dient. Verder zet hij grote vraagtekens bij de medewerking van de Hartstichting aan deze reclamestunt. De Hartstichting die zoals bekend onder invloed staat van specialisten, die op de paylist van de industrie staan, die helpen om het monster ‘cholesterol’ te demoniseren en die zo de rode loper uitleggen voor de nieuwe cholesterolverlagers onder het motto ‘the lower, the better’. Hans van der Linde doet voor Hartbrug-Magazine een boekje open over de nieuwe strategie van de Hartstichting en Unilever, waarmee Becel ProActiv ten tonele wordt gevoerd. Bij deze zijn reactie:

 

‘Unilever werd door de Reclame Code Commissie op de vingers getikt vanwege de slagzin “Becel. Al 50 jaar goed voor hart en bloedvaten”. De claim werd misleidend geacht.

 

NRC Next checkte de claim van Unilever dat Becel ProActiv de kans op hartziekten doet afnemen en beoordeelde deze als ongefundeerd. Voedselwaakhond Foodwatch reikte zijn jaarlijkse prijs, Het Gouden Windei, uit aan Unilever voor hun product Becel ProActiv als het meest misleidende product. En last but not least, wetenschappelijke publicaties komen tot de slotsom dat deze zogenaamde plantensterolen de cholesterolwaarden bij mensen slechts in geringe mate verlagen, maar dat er geen begin van een bewijs is dat daarmee het risico op hart- en vaatziekten afneemt.’

 

‘Veel ernstiger bij dat alles is dat er gerede twijfels bestaan over de vraag of deze plantensterolen op lange termijn schadelijke bijwerkingen hebben. Om die reden is Unilever door de Europese Unie gedwongen om op de verpakkingen van Becel ProActiv te zetten “mogelijk niet geschikt voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen onder de vijf jaar. Meer dan drie gram plantensterolen per dag dient niet geconsumeerd te worden.” Het staat in kleine lettertjes aan de zijkant van het kuipje en wie realiseert zich daarbij dat na drie à vier boterhammen al sprake is van een overdosering aan plantensterolen?

Eén ding is volstrekt duidelijk. Gezonde mensen met een normaal cholesterolgehalte zijn al helemaal absurd bezig als zij het dure Becel ProActiv gebruiken. Ook volgens de fabrikant is Becel ProActiv niet voor hen bedoeld en het bevordert op geen enkele manier de gezondheid. Wel stel je je bloot aan mogelijke bijwerkingen die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. De Europese Unie besloot daarom dat op de verpakking moet staan “Becel ProActiv is niet bedoeld voor mensen die hun bloedcholesterolgehalte niet onder controle moeten houden”. Ondertussen eten alle gezinsleden rustig mee uit het kuipje.’

 

‘De samenwerking tussen de Hartstichting en Unilever is volgens de Hartstichting erop gericht om mensen te stimuleren hun gezondheid en welzijn te verbeteren. Een uit de lucht gegrepen bewering. De genoemde ‘Persoonlijke Gezondheidscheck’ is ontwikkeld in samenwerking met onder andere de Landelijke Huisartsenvereniging en het Nederlands Huisartsen Genootschap. Deze test (inclusief cholesteroltest) kost normaal € 24,95, maar is nu ‘gratis’ bij de aankoop van een 500 gram actieverpakking Becel ProActiv. Op het kuipje Becel ProActiv prijkt het rode logo van de Hartstichting. Unilever doneerde in 2010 een bedrag van € 225.000 aan de Hartstichting. De omvang van donaties in de jaren daarna zijn mij niet bekend.

 

De steun die de Hartstichting om haar moverende redenen verleent aan de marketing van Unilever komt in een vreemd daglicht te staan als men weet dat de Europese aderverkalking vereniging (EAS) en de Europese vereniging van cardiologen (ESC) de zorgen over plantensterolen onderschrijven. Kortom, een reclamestunt dus van Unilever die meelift met het medische imago van de persoonlijke gezondheidscheck.’

 

‘Conclusie: er is bij gebrek aan gegevens geen enkele plaats onder de zon voor Becel ProActiv. Gebruikers kopen voor veel geld een product dat geen bewezen bijdrage levert aan hun gezondheid. Zij lopen daarbij risico’s waarvan de omvang bij gebrek aan goed wetenschappelijk onderzoek niet bekend is. Plantensterolen zijn biologisch actieve stoffen die net als geneesmiddelen eerst onderworpen zouden moeten worden aan strenge toelatingsonderzoeken.’

 

 

 

Theeleuten in alle provincies

 

Al jaren hoort de theeschenkerij bij het Nederlandse landschap. Bij boerderijen, op landgoederen en in tuinen nuttigt u elegant thee, limonade van lokaal fruit en huisgemaakte taartjes met viooltjes. HartbrugReizen bezocht in elke provincie de gezelligste theetuin.

 

Groningen

Theetuin d’Padstal in het Westerwoldse buurtschap Weende is de ideale stop tijdens het fietsen of wandelen. Gelegen bij het oerbos Liefthingsbroek, niet ver van het vestingstadje Bourtange, geniet u in alle rust van thee of koffie. De vruchten op taartjes en in jams komen uit de biologische moestuin. Boerenijs brengt verkoeling op warme dagen. Grappig: zelfs bevers zitten hier graag. Hun afgekloven boomstammen vormen het bewijs.

Info: http://depadstal.nl

 

Fryslân (Friesland)

In Theetuin Efkes Buorkje in Appelscha is het niet ‘even buurten’ (efkes buorkje). Het is er heerlijk dwalen. De achtertuin is ingedeeld in heel diverse tuinkamers. Zo is er een vijver-, buxus-, schaduw- en formele tuin, een leilindelaantje en een boomgaard met moestuin en kippen. In een speciale hoek kunt u bloemen plukken, die de gastvrouw tot een leuk ruikertje maakt terwijl u theedrinkt.

Info: theetuinefkesbuorkje.nl.

 

Drenthe

Bijna alleen bekend onder de Drentenaren zelf is Theeschenkerij Homanshof in Anloo. De sfeervolle theeschenkerij is gevestigd in een eenvoudige bruine boerenschuur midden in het Nationaal Landschap Beek- en Esdorpen. Bij mooi weer zit u aan de gezellige lange tafels in de aangrenzende tuin. Voor thee met zelfgebakken taart of een kopje soep.

Info: theeschenkerijhomanshof.nl.

 

Overijssel

Vrijwel het hele jaar door kunt u in de knusse Theetuin Ik & mijn moeder terecht. In het groene Wooldrikspark in Enschede zit u er ’s winters binnen met een kleedje voor de openhaard. ’s Zomers is het fijn relaxen in de bloementuin. Extra leuk idee voor een mooie dag: een picknickmand vol huisgemaakte zoete en hartige hapjes bestellen en lekker het park in gaan. Info: ikenmijnmoeder.nl.

 

Flevopolder

Koffie en Theeschenkerij Wind in de Wilgen is een en al bekoring. Alleen zijn houten huis, gebouwd in de vorm van een honingraat, maakt het al bijzonder. In de serre, onder een dak van druiven en abrikozen, nipt u hier heerlijk van uw kopje thee of koffie. Bij mooi weer schuift u op naar het terras naast de boomgaard of de binnenplaats. Bekijkt u ook zeker de heemtuin!

Info: windindewilgen.nl.

 

Gelderland

Alleen te voet of per fiets bereikt u de Millinger theetuin. Verstopt in het natuurgebied de Millingerwaard voert de weg erheen langs moerassen, ooibossen, rivierduinen en oevers, de habitat van Konik paarden en Schotse Galloway runderen. In de tuin zelf ademt alles een oriëntaalse sfeer: een Moors theehuis met een grote veranda en een Marokkaans theehuis inclusief buitenplaatsje met fontein. Oh ja, vergeet u door al die oh- en ah-momentjes niet thee te drinken?

Info: millingertheetuin.nl.

 

Utrecht

Theetuin Eemnes ligt verscholen in het groen, in het prachtige polderlandschap van de Eemvallei. De theezitjes staan verspreid op het grasveld, in afgeschermde hoekjes en in het prieel, met onder de bomen nog lange tafels. In de winter drinkt u uw thee of koffie in het gezellige houten theehuis en de verwarmde kas. Er is van alles te verorberen: van lekkers van etagères tot gezonde salades. Ook fijn: in de omgeving een sloepje huren om rivier de Eem en het Eemmeer te verkennen.

Info: theetuineemnes.nl.

Noord-Holland

Gevestigd in het laatste huis van het dorp Zuiderwoude biedt het grasterras van Theetuin en Theeschenkerij ’t Einde aan drie kanten uitzicht over de weilanden. Als u vanuit Broek in Waterland een dagje aan het varen bent, kunt u er zelfs met een fluisterbootje aanleggen. Met verse bloemen op tafel, gekleurde kleedjes en de bosvruchtentaart van de gastvrouw komt u hier moeilijk weer weg!

Info: ttuin.nl.

 

Zuid-Holland

Niet ver van Noordwijk aan Zee ligt Kwekerij en Theedrinkerij Noordwijk Buiten tussen de bloembollenvelden. U kunt er plantjes in de kassen kopen en kruiden uit het veld plukken. De kopjes met rozendessin en de viooltjes op taartjes of boterhammen zijn pláátjes. Platenhoezen van de Zangeres zonder Naam en Heintje sieren de kas evenals een oude streekbus waarin lokale kunstenaars hun waar uitstallen.

Info: noordwijkbuiten.nl.

 

Zeeland

U vindt Theetuin De Witte Hoeve in een gepotdekselde schuur naast een oude boerderij. Het heet ook wel theepottenmuseum vanwege de enorme hoeveelheid serviesgoed langs de wanden. Buiten is nog veel authentieks: de hoogstamboomgaard en de veedrinkput. Op het terras ziet u fraai uit op weilanden en Zeeuwse hagen.

Info: wittehoeve.eu.

 

Noord-Brabant

Theetuin Binnen & Buiten ligt in het prachtige rivierenlandschap nabij Sleeuwijk en vestingstad Gorinchem. Met zon zit u gezellig in de kleurrijke tuin, bij minder weer is het goed toeven in het theehuis, onder de oude gebinten in de voormalige stal van de Brabantse langgevelboerderij. Gastvrouw Karin is een heuse theesommelier en houdt regelmatig theeproeverijen met pure theesoorten uit China en Japan. Even een theezakje door kokend water halen, is hier écht ondenkbaar.

Info: theetuinbinnenenbuiten.nl.

 

Limburg

Op het nieuw ontwikkelde landgoed De Roode Vennen in Broekhuizen vormt de klassieke Theetuin De Roode Vennen een spannend contrast met het bos, het moeras, de stuifduinen en heide in de omgeving. De serre van het theepaviljoen is ook dé plek voor een high tea met Engels servies, zoete scones en hartige sandwiches.

Info: deroodevennen.nl.

Imca Marina: je moet jezelf soms dwingen iets te doen

 

Zangeres Imca Marina (75) onderging een meervoudige bypassoperatie in Turkije. Terug in Nederland ging ze na zes weken weer aan het werk. Waar komt haar tomeloze energie vandaan? Ze vertelt het openhartig aan Hartpatiënten Nederland.

 

 

In 2014 kreeg je een hartinfarct in Turkije. Wat gebeurde er precies?

Eigenlijk ging er een verhaal aan vooraf. Ik had me al tijden vreemd gevoeld. Alsof ik naast mezelf liep. Met die klacht was ik al vaak naar de huisarts in Nederland geweest. Hart- en vaatziektes zitten in mijn familie van vaderszijde. Meerdere familieleden stierven jong, ook mijn vader. Mijn hart werd onderzocht, maar er werd niets gevonden. Het probleem is dat vrouwenlijven niet dezelfde alarmsignalen als mannenlijven afgeven. Zo had ik helemaal geen pijn in mijn linkerarm. Mijn bloeddruk was ook altijd perfect. Nu weet ik dat een goed hartfilmpje niets zegt. Als je echt wilt zien of er iets aan het hart mankeert, moet je intensiever onderzoeken via een katheterslangetje in de lies. Dat was bij mij nooit gedaan.

 

Maar je zat dus in Turkije?

Ja, ik was daar in Antalya een videoclip aan het filmen. Ik kon geen stap meer doen en moest ook overgeven. ‘Afgelopen! We gaan naar het ziekenhuis’, zei een vriendin al snel. De cardioloog, een veertiger met een grote baard, vertelde me dat ik een hartinfarct had gehad. Alleen konden ze niet dotteren en stenten. Mijn aderen waren verstopt. Er moesten drie bypasses gezet worden met aderen uit mijn been. Fantastisch, maar nu heb ik wel een lelijk been, hahaha. Daar gaat dus altijd een lange rok overheen. Drie artsen zouden me opereren. ‘Ik leg mijn lot in jullie handen’, zei ik, ‘en in die van Allah.’ Dat leek me wel passend in Turkije. Ik kwam goed uit de operatie. Niets dan lof voor de Turkse artsen en voor de verplegers. Het ziekenhuis zelf was een ander verhaal. Zo lag ik op een klein kamertje van 2 bij 2,5 meter. Uiteindelijk kreeg de pers er lucht van dat ik de zangeres van Viva España ben. De voetbalclub Fenerbahçe in Istanboel gebruikt dat lied ook. Ik haalde de Turkse kranten en kreeg de mooiste kamer in het ziekenhuis.

 

Wanneer ging je terug naar Nederland?

Na vier weken was ik terug in Midwolda, in Groningen. De reis was te zwaar voor me geweest, maar goede vrienden hielpen me er fantastisch bovenop. Zes weken later ging ik alweer zingen. Ja, ik ben een ouwe taaie! Vóór die hartaanval had ik een tijdje minder goed gezongen. Achteraf begrijpelijk, ik had simpelweg niet genoeg lucht gehad. Ik zing nu weer heerlijk moeiteloos. Het geeft me zoveel energie. Ik schrijf al mijn liederen nog zelf, met Mark Pepping, in zijn studio in Eelde. De functie van trouwambtenaar heb ik ook weer opgenomen.

 

Leef je na dat hartinfarct anders?

Eigenlijk doe ik niet veel anders. Ik was altijd al een heel matig mens. Ik rook en drink niet. Ik mis nu dus niets. Ik eet ook niet veel. Voor de hartoperatie at ik overdag soms maar één boterhammetje. Mijn hoofd zat zo vol met dingen dat ik simpelweg vergat te eten. Ik let er nu meer op dat ik goed voor mezelf zorg.

 

Je hebt wel een hang naar de natuur.

Dat is al sinds mijn kindertijd zo. Ik at altijd de boterachtige bloemtopjes uit de meidoornhagen. Die zijn echt heerlijk! Ze staan ook bekend als probaat hartmiddel. Hoe ik dat weet? Al sinds mijn veertiende verzamel ik verhalen over planten en bomen. Ik heb boeken over kruiden geschreven. Wat betekenen ze voor mensen? Wat doen ze ermee? Dat fascineert me. Mijn vader wist ook veel. Kijk, je hebt de homeopathische middelen, maar ook de reguliere geneeskunde gebruikte van oorsprong plantextracten. Er is helemaal niet zo’n scherp onderscheid. Neem digitalis (vingerhoedskruid) dat verwerkt is in medicatie voor hartpatiënten.

 

Heb je nog tips voor andere hartpatiënten?
Weet je, ook in mijn leven gaat niet alles vanzelf. Ik voel me heus wel eens alleen en depressief. Maar dat is nooit voor lang. Ik jank even een potje en zeg dan ‘Vooruit! Niet meer zeuren!’ Je moet jezelf soms dwingen iets te doen, ook als je er geen zin in hebt. Dat is goed voor je, voor je energie en zelfvertrouwen. Tuurlijk is ook rust nodig. Het gaat erom een balans te vinden. Je moet letten op de signalen. In Groningen was ik zo moe. Bijna zeven jaar lang streed ik daar tegen de NAM vanwege aardbevingsschade aan mijn huis. De procedure was net een schaakspel. Mijn zoon zei op een gegeven moment: ‘Mam, geef het terug en laat het met rust!’ Hij had gelijk. Zo’n huis, dat zijn stenen, meer niet. Ik huur nu een huis in Hem in Noord-Holland. Het is hier heerlijk tussen de appel- en perenbomen. Ik geniet van mijn grote grijze leenkat. Met minder bezit ben je net zo gelukkig. Die kennis is een enorme rijkdom.